3. Tezeusz
Tezeusz był mitycznym królem i założycielem-bohaterem Aten. Podobnie jak Perseusz, Kadmos czy Herakles, Tezeusz walczył i pokonał wrogów, którzy zostali zidentyfikowani przez archaiczny porządek religijny i społeczny.
Tezeusz był bohaterem założycielem dla Ateńczyków w ten sam sposób, w jaki Herakles był bohaterem założycielem dla Dorianów. Ateńczycy uważali Tezeusza za wielkiego reformatora. Jego imię pochodzi od tego samego rdzenia co θεσμός (thesmos). Mity opisujące Tezeusza, traktują o jego podróżach, dokonaniach i rodzinie – dostarczały materiału do fikcji i opowieści na przestrzeni wieków.
Tezeusz był odpowiedzialny za synoikismos („mieszkanie razem”) – polityczne zjednoczenie Attyki pod Atenami. Ponieważ był królem jednoczącym, Tezeusz zbudował i zajął pałac na twierdzy Akropolu, który mógł być podobny do pałacu wykopanego w Mykenach. Pauzaniasz donosi, że po synoikismos, Tezeusz ustanowił kult Afrodyty.
Co ciekawe, Plutarch’s Life of Theseus (literacka biografia) opisuje różne relacje dotyczące śmierci Minotaura, ucieczki Tezeusza i miłości Ariadny do Tezeusza. Na chwilę obecną trudno jest potwierdzić którąkolwiek z opisanych tam wersji. Według najbardziej rozpowszechnionej wersji, miał być zepchnięty ze skały do morza przez króla Skyros Likomedesa, który miał zazdrościć mu sławy. Jego grób znaleziono na wyspie Skyros i przewieziono szczątki herosa do Aten.
